Stoffilters

Bescherming tegen stof

Een stoffilter beschermt tegen:

• Vaste deeltjes. Deze kunnen zowel organisch als anorganisch zijn;
• Vezels zoals steenwol, glaswol en asbest;
• Micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en sporen;
• Nevels: zwevende druppeltjes die vrijkomen wanneer een vloeistof zich in de lucht verspreidt in de vorm van kleine deeltjes (niet te verwarren met dampen, bv van verf);
• Aërosolen.

Een stoffilter beschermt niet tegen dampen. Dampen ontstaan door een reactie van hete metalen en zuurstof. Zo ontstaan tijdens het lassen ijzeroxide en andere metaaldampen.

Fig.1 Enkele typen stofmaskers en filters.

Beschermingsniveaus

Stoffilters, of het nu om een mondkapje gaat of om verwisselbare filters, kennen vier beschermingsniveaus. Deze worden aangegeven met een codering: P0 t/m P3. P staat voor 'Particles'. De klasse wordt bepaald door de mate waarin de verontreiniging van buiten naar binnen wordt tegengehouden. De meest eenvoudige stoffilters zijn de bekende 'snuitjes'. Deze beschermen alleen tegen grof en ongevaarlijk stof. Door de beperkte bescherming spreekt men ook wel van ‘keienvangers’.

• P0: Groffilter;
• P1: Fijnfilter tegen hinderlijk stof;
• P2: Fijnfilter tegen schadelijk stof;
• P3: Fijnfilter tegen giftig stof.

Bovenstaande beschermingsaanduidingen worden gebruikt aan het einde van de beschermingscode, die verschilt per type adembeschermingsmiddel. De gebruikte letters voor het P-nummer komen van de Engelse beschrijving van het beschermingsmiddel:

Wegwerpmasker
FFP = Filtering Facepiece against Particles -> FFP1 t/m FFP3.

Halfgelaatsmasker met verwisselbare filterbus
FMP = Filtering Mask against Particles -> FMP1 t/m FMP3.

Aangedreven helm of kap
THP = Turbo Helmets/Hoods against particles -> THP1 t/m THP3.

Aangedreven half- of volgelaatsmasker
TMP = Turbo Mask against particles -> TMP1 t/m TMP3.

Deze codes verschillen niet zomaar; de beschermingsfactor verschilt namelijk:
FFP < FMP < THP < TMP. Bij kortdurende blootstelling, tot 30 minuten, zullen FFP 2 en 3 vaak voldoende zijn. Bij een blootstelling vanaf een uur is vaak een THP3 of TMP3 nodig.

Een extra codering geeft aan of de filter alleen tegen stofdeeltjes beschermt of ook tegen vloeistofdeeltjes.

• P: Particles U+2192 stofdeeltjes
• L: Liquid U+2192 vloeistofdeeltjes
• Geen aanduiding: alleen stofdeeltjes

Onderhoudsvrije stofmaskers

Een onderhoudsvrij stofmasker wordt na gebruik weggegooid. Een kwartmasker bedekt neus en mond, een halmasker daarbij ook de kin. Een stofmasker kan worden gevouwen of is voorgevormd Cup-model). Een buigzame neusklem kan de afdichting langs de neus bevorderen. Een stofmasker kan een uitademventiel bevatten. De voordelen van een ventiel:

• De weerstand bij het uitademen is geringer;
• Er blijft minder CO2 binnenin het masker achter;
• Temperatuur loopt minder op;
• Vochtigheid wordt beter afgevoerd.

Fig.2 Enkele onderhoudsvrije stofmaskers.

FFP1
Minimale efficiency: 78 %. Lichte bescherming tegen stofdeeltjes van inerte materialen. Inert wil zeggen dat het materiaal niet of nauwelijks met andere stoffen reageert. Maximale toegestane verontreiniging in de ruimte: 4 x grenswaarde. Het is bedoeld voor grof stof.

FFP2
Minimale efficiency: 92 %. Optimale bescherming tegen stofdeeltjes van schadelijke stoffen. Maximale toegestane verontreiniging in de ruimte: 10 x grenswaarde. Een veel betere bescherming dan FFP1 en nauwelijks duurder.

FFP3
Minimale efficiency: 98 %. Maximale bescherming tegen stofdeeltjes van giftige tot zeer giftige stoffen. Maximale toegestane verontreiniging in de ruimte: 30 x grenswaarde.

De grenswaarde is de maximaal toegestane concentratie van een stof in de lucht.
De verhouding tussen de concentratie stof in en buiten het masker wordt de nominale protectiefactor genoemd. Hoe hoger deze factor, hoe meer bescherming het masker biedt. Deze factor wordt echter in het laboratorium vastgesteld. In de praktijk valt de bescherming echter lager uit, zeker wanneer er sprake is van gezichtsbeharing e.d.

Voordelen wegwerpmasker

• Licht;
• Handig;
• Effectief bij kortdurend gebruik;
• Relatief goedkoop bij incidenteel gebruik;
• Goedkoop bij incidenteel gebruik;
• Sommige filtermaterialen hebben een lagere inademweerstand, wat het nadeel van een te grote ademweerstand opheft;
• Een uitademventiel zorgt voor minder weerstand, warmte, vocht en condens op brilglazen.

Nadelen wegwerpmasker

• Bescherming is relatief gering;
• Sluit niet optimaal aan op het gezicht;
• Lek bij gezichtsbeharing;
• Maakt het dragen van een bril lastiger;
• Zonder uitademventiel: condens op brillenglazen;
• Bepaalde FFP3-maskers kunnen een grote inademweerstand hebben, waardoor lekkage bij de rand optreedt;